De verschillende slaapfases

Slaap is een complex en vaak verkeerd begrepen fenomeen, omdat iedereen het nu eenmaal anders ervaart. Sommige mensen voelen zich na 6 uurtjes onder de lakens fris en monter, terwijl anderen na minder dan 8 uur als een zombie rondlopen. Het is aan de andere kant wel mogelijk om de verschillende slaapbehoeftes van mensen onder te verdelen in categorieën.

Pasgeborenen hebben bijvoorbeeld van 14 tot 17 uur slaap nodig per dag, terwijl dat bij volwassenen tussen de 7 en 9 uur is. Natuurlijk zijn er ook nog kinderen en jongvolwassenen, die het gemiddeld het beste doen met tussen 8 en 11 uur slaap. Voor deze blog blijven we even stilstaan bij de slaapbehoefte van een volwassen mens. Elke slaapcyclus duurt ongeveer 90 tot 120 minuten, wat betekent dat een volwassene gemiddeld 4 tot 6 cycli per nacht doormaakt. Elke cyclus is op zijn beurt weer onderverdeeld in kleinere fases, zoals we hieronder zullen zien.

Fase 1: Inslapen

Je ligt lekker warm in je bed, traag wegzakkend in je slaap…De eerste slaapfase bevindt zich ergens tussen een staat van wakker zijn en slapen. Je lichaam bereidt zich voor op een diepere slaap: je ademhaling vertraagt, je spieren ontspannen zich, enzovoort. Deze fase duurt gemiddeld tussen de 5 en 20 minuten. Zodra de elektrische activiteit van de hersenen afneemt, komen we bij de tweede slaapfase terecht.

Fase 2: Lichte slaap

Tijdens de lichte slaap komen je hersenen tot rust, maar je kunt wel nog altijd gemakkelijk wakker worden. Je lichaam en brein bevinden zich tussen wakker zijn en een diepe slaap. Interessant om te weten: deze fase omvat ongeveer 50% van je totale slaaptijd. Tijdens dit stadium slaan onze hersenen kortetermijnherinneringen op in het langetermijngeheugen.

Tijdens de vierde slaapfase slaap je ook heel diep, maar dit stadium duurt niet langer dan 30 minuten. Toch is hij niet minder belangrijk dan alle andere slaapfases, want nu krijgt je zenuwstelsel de kans om zich te herstellen.

De laatste slaapfase duurt ongeveer 20% van de totale slaaptijd. Tijdens dit stadium daalt je lichaamstemperatuur nog verder, maar je hart gaat wel sneller slaan. Daarbij draaien je hersenen op volle toeren, want je droomt! Natuurlijk kunnen dromen ook tijdens de andere fases van je slaap de kop opsteken, maar die niet van echt te onderscheiden beelden en levendige droomverhalen ontstaan pas als je je in de paradoxale slaapfase bevindt. Een andere benaming voor dit stadium is de REM-slaap, of Rapid Eye Movement. Zoals de naam zelf zegt, bewegen je ogen dan de hele tijd heen en weer. Vreemd genoeg is de persoon in kwestie tijdens dit stadium in zeker zin wakker, maar toch in slaap.

Zoals we al hebben gezegd, zijn slaapcycli gemiddeld tussen de 90 en 120 minuten lang en doorloopt de gemiddelde slaper er een aantal elke nacht. Elke fase heeft zijn nut en draagt bij aan ons lichamelijke, maar ook ons mentale herstel. Zonder voldoende nachtrust takelen we al snel af: we voelen ons prikkelbaar en kunnen ons moeilijk concentreren, ons geheugen werk niet zoals het hoort,…In het ergste geval beginnen we zelfs te hallucineren en worden we depressief. Met andere woorden, er zijn genoeg redenen om van je slaap een prioriteit te maken en je lichaam en geest hun broodnodige rust te geven!